Ik ben Koos-jan de Jager, historicus
Ik schrijf en geef lezingen over politieke en religieuze geschiedenis, met name over religie en koloniale geschiedenis in Indonesië. In 2025 verscheen mijn boek Oorlog zonder genade over de rol van de Nederlandse kerken tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog.
Oorlog zonder genade
God had Nederland geroepen om de koloniale orde te herstellen, zo luidde de boodschap van de vierhonderd predikanten en aalmoezeniers die de Nederlandse troepen vergezelden tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog (1945-1949). Net als het merendeel van de Nederlandse kerken waren zij heilig overtuigd van de rechtvaardigheid van het militaire optreden in Indonesië. Met gevaar voor eigen leven namen zij deel aan patrouilles en aanvalsacties om de manschappen geestelijk bij te staan en het moreel te versterken. Daarbij waren zij getuige van extreem geweld, van brandende kampongs, martelingen en executies.
Militaire geestelijken vormden een belangrijk onderdeel van de krijgsmacht. Wat was precies hun taak in oorlogstijd? En veranderde er iets in hun houding tegenover het oorlogsgeweld door de harde omstandigheden? Koos-jan de Jager schetst in Oorlog zonder genade een schokkend beeld van de betrokkenheid van de Nederlandse kerken bij de oorlog in Indonesië.
In de media
“Het gekke is dat je je helemaal niet realiseert dat God meeging op ons oorlogspad. Dat is iets van de kruistochten, denk je, totdat je het boek van deze historicus openslaat. Want de mannen van God waren er in Indonesië, en hoe!” – Jos Palm in De Groene Amsterdammer
“Ronduit een meesterwerk. Koos-jan de Jager windt er geen doekjes om en schreef een geweldig boek dat heel goed geschreven is. Iedereen die iets wil weten van de kolonisatieoorlog en de ideologische achtergrond ervan moet Oorlog zonder genade lezen.” – Wim Berkelaar in radio OVT
“De les die ik daaruit trek is hoe belangrijk het is om als samenleving aandacht te hebben voor kritische tegenstemmen, die niet zomaar meegaan in militarisme. Want er waren ook geestelijken die zich tegen de oorlog en het geweld keerden, maar deze geluiden werden gemarginaliseerd” – interview in Trouw
“Nederlandse legerpredikanten joegen het geweld in Nederlands-Indië aan.” – interview in NRC
“Martelen, doodschieten? De dominees stonden erbij, keken ernaar en praatten het goed. Zijn boek heeft de titel van een militaire thriller: Oorlog zonder genade. Die woorden blijken niet overdreven.” – interview Nederlands Dagblad
“De verzwegen oorlog: Geweld en misdaden in Nederlands-Indië” – gesprek in De Ongelooflijke Podcast
“Het geheel overziend, verdient dit boek warme aanbeveling.” – Recensie historiek.net
“Predikanten moedigden soldaten aan om geweld te gebruiken in Nederlands-Indië” – gesprek in De Historische Boekencast (afl. 48)
Over mij
Koos-jan de Jager is historicus. Hij studeerde politieke en religieuze geschiedenis in Utrecht en Amsterdam. Hij promoveerde in 2025 aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij werkt als docent onderzoeksjournalistiek aan de Christelijke Hogeschool Ede. In 2025 verscheen zijn boek Oorlog zonder genade bij Boom Uitgevers, waarvan inmiddels een tweede druk is verschenen. Daarnaast publiceert hij regelmatig in Historisch Nieuwsblad en andere media en geeft hij lezingen. Hij werkt aan een nieuw boek over de rol van de islam tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog.
“Ik schrijf of vertel verhalen over het verleden die mensen in het heden aan het denken zetten. Daarbij ben ik vooral op zoek naar wat mensen geloven, wat hen drijft en wat dat betekent voor de keuzes die zij maken. Hoe geven mensen vorm aan hun godsdienstige overtuigingen, bijvoorbeeld in oorlogstijd? Juist historisch onderzoek biedt fascinerende inzichten in actuele discussies.”
Nieuws
-
De christen-pacifistische vereniging Kerk en Vrede verzet zich al honderd jaar tegen militarisme en oorlogsgeweld. Aanvankelijk heeft de vereniging de wind mee, maar door de oorlogsdreiging in de jaren dertig brokkelt de populariteit snel af. De overgebleven leden houden radicaal vast aan hun pacifistische principes, zelfs als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt.
-
In 1947 weigerden drie Nederlandse militairen mee te doen aan het platbranden van een kampong. Pas in 2024 kregen ze postuum eerherstel. In Trouw (Verdieping) schrijf ik een uitgebreid verhaal over hun verzet, op basis van nieuwe historische bronnen. Lees het verhaal hier. Beeld: Mariniers in een kampong, 1946. Beeld NIMH.
-
Voor de historische website historiek.net recenseer ik regelmatig nieuw verschenen historische boeken.
-
Eind 2021 publiceerde ik twee artikelen over de geschiedenis van de Nederlandse militaire tehuizen in Nederlands-Indië/Indonesië. In Mars et Historia (december 2021) verscheen een artikel over de vrijwel onbekende geschiedenis van militaire tehuizen in Nederlands-Indië/Indonesië. In het wetenschappelijke tijdschrift Trajecta. Religion, Culture and Society verscheen een lang artikel over de discussies rond de militaire tehuizen…
-
Sinds de hersteld-hervormde dominee Gert van denBrink z’n reformatorische collega’s vorig jaar van misleidende predikingbetichtte, vliegen verwijten over en weer. Maar echt gesprek blijftuit. Wat is er nou eigenlijk aan de hand? En waarom ligt het zogevoelig? Lees het hele artikel in De Nieuwe Koers, editie 2023nr09